จริยธรรมทางการพยาบาล

จริยธรรมทางการพยาบาล



• จริยธรรม
        หมายถึง “ความประพฤติที่ดี มนุษย์ควรปฏิบัติ เป็นผลจากการไตร่ตรอง พิจารณาด้วยเหตุผล แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ
        1. จริยธรรมภายใน
            ได้แก่ ความรู้ เหตุผล ทัศนคติ
        2. จริยธรรมภายนอก
            ได้แก่ พฤติกรรม


หลักจริยธรรมสำหรับการดูแลสุขภาพ
        - การเคารพเอกสิทธิ์/อิสระ (Autonomy)
        - การทำประโยชน์ (Beneficence)
        - การไม่ทำอันตราย (Nonmalficence)
        - ความยุติธรรม (Justice)        - ความซื่อสัตย์ (Fidelity)


หลักจริยธรรมสำหรับการบริการพยาบาล
        - การพิทักษ์สิทธิ์ ทำหน้าที่แทน (Advocacy)
        - ความรับผิดชอบ (Accountability)
        - ความร่วมมือ (Cooperation)
        - ความเอื้ออาทร (Caring)


การเคารพอิสระ(Respect for Autonomy)
        การตัดสินใจ การกระทำตามความปรารถนาของตนเอง
        - อยู่บนพื้นฐานของค่านิยม ความเชื่อ เหตุผล และความตั้งใจ
        - อาศัยข้อมูลที่ถูกต้องและเพียงพอ ทำด้วยความเข้าใจ
        - เป็นอิสระจากการถูกบังคับ


การเคารพในความเป็นบุคคลของผู้ใช้บริการ
        - ตระหนักในความเป็นคนและความเป็นตัวเองที่แตกต่างเฉพาะบุคคล
        - มีความจริงใจ สามารถเอาใจเขามาใส่ใจเรา รับฟังเพื่อเข้าใจความรู้สึกนึกคิด ปัญหา ความต้องการ


การทำประโยชน์ (Beneficence)


การทำในสิ่งที่ดี มีเมตตา ปรารถนาดีต่อเพื่อนมนุษย์
        - การทำประโยชน์ ป้องกันอันตราย ส่งเสริมสิ่งที่ดี
        - การสมดุลระหว่างประโยชน์และอันตราย


การไม่ทำอันตราย (Nonmalficence, Doing no harm)
        - การไม่ทำให้ผู้อื่นได้รับอันตรายทั้งทางร่างกายและจิตใจ
        - ทั้งโดยตรงและโดยอ้อม ได้แก่ ห้ามฆ่า ทำให้ปวด ทำให้พิการ ทำให้ไร้ความสามารถ ทำให้ทุกข์ จำกัดอิสรภาพ


ความยุติธรรม (Justice)
        - สิ่งที่เท่ากันต้องได้รับการปฏิบัติเหมือนกัน
        - ทำให้เหมือนกัน ไม่เลือกกลุ่ม ศาสนา วรรณะ


ความซื่อสัตย์ (Fidelity)
        พันธะหน้าที่ที่จะต้องซื่อสัตย์ต่อตนเองและผู้อื่น
        - การรักษาสัญญา ทำสิ่งที่รับปากไว้
        - การปกปิดความลับ ข้อมูลของผู้ป่วยจะเปิดเผยได้เฉพาะกับบุคคลที่เกี่ยวข้องกับการดูแลผู้ป่วยเท่านั้น


การเปิดเผยความลับของผู้ป่วยจะไม่เป็นความผิดถ้า
        - ผู้ป่วยยินยอม
        - ปฏิบัติตามกฎหมายหรือตามหน้าที่
        - เปิดเผยต่อผู้ร่วมทีมในการดูแลรักษาผู้ป่วย


การพิทักษ์สิทธิ์ (Advocacy)
        การรักษา ปกป้อง หรือช่วยให้ผู้อื่นได้รับประโยชน์ เป็นผู้แทนในการตัดสินใจและลงมือกระทำเพื่อประโยชน์สูงสุดของผู้ป่วย


ความรับผิดชอบ ( Accountabilily )
        การที่บุคคลสามารถให้คำตอบในสิ่งที่ตนได้กระทำหรือรับผิดชอบต่อผู้ใช้บริการ ต่อวิชาชีพ เพื่อนร่วมงานและตนเอง ตามกฎหมายและจริยธรรม


ต่อผู้ใช้บริการ
        ให้การส่งเสริมสุขภาพ ป้องกันโรค ให้การดูแลรักษาและฟื้นฟูสภาพในยามเจ็บป่วยโดยใช้ความรู้ ทักษะ ศิลปะวิทยาการอย่างเต็มความสามารถด้วยความรักเพื่อนมนุษย์


ต่อตนเอง
        - การพัฒนาความรู้ ทักษะ และสติปัญญาเพื่อให้ทำหน้าที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
        - การพัฒนาคุณธรรมให้มีมโนธรรม ประพฤติอยู่ในความดี
        - การพัฒนามนุษยสัมพันธ์ เพื่อมีชีวิตและทำงานอยู่ในสังคมได้ด้วยความสุข
        - มีชีวิตอยู่อย่างมีเกียรติและศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์


ต่อวิชาชีพ
        - ให้บริการอย่างมีประสิทธิภาพด้วยเกียรติและศักดิ์ศรีแห่งวิชาชีพ
        - ร่วมกันสร้างความก้าวหน้าทางวิตถาร พัฒนาความรู้และทักษะเพื่อพัฒนาประสิทธิภาพและประสิทธิผลของบริการพยาบาล
        - แลกเปลี่ยนและเผยแพร่ความรู้ระหว่างสมาชิกพยาบาลและสังคม
        - รักษาจรรยาบรรณวิชาชีพ เพื่อสร้างความศรัทธาให้สังคมเกิดความเชื่อถือ ไว้วางใจในบริการของวิชาชีพ


ต่อสังคม
        ใส่ใจจริงใจในการพยาบาลแก่สังคมโดยไม่เลือกกลุ่มชน ร่วมมือในการคิดค้นหาทางที่จะสนองตามความต้องการของสังคม


ความร่วมมือ (Cooperation)
        - การมีส่วนร่วมงานอย่างจริงจังเพื่อให้การดูแลผู้ป่วยมีคุณภาพ
        - ร่วมคิด ร่วมทำ ร่วมประเมิน ร่วมรับผิดชอบ


ความเอื้ออาทร (Caring)
        การที่พยาบาลปกป้องดูแลผู้ป่วยให้มีสุขภาพดี สมศักดิ์ศรีของมนุษย์
        - ความรัก ความเข้าใจ ความเห็นใจ ใส่ใจในปัญหา ความต้องการของผู้ป่วยและญาติ
        - การให้กำลังใจ
        - ยิ้มแย้มแจ่มใส มีไมตรี


ประเด็นขัดแย้งทางจริยธรรม
        “สถานการณ์ที่ไม่มีความผิดหรือถูกต้องอย่างแท้จริง ไม่มีคำตอบที่เตรียมไว้ใช้ในการแก้ปัญหาได้ทันที ก่อให้เกิดความจำเป็นที่จะต้องพิจารณาทางเลือกที่มีหลายทาง”


ประเด็นจริยธรรมที่พบบ่อย
        - การบอกความจริง
        - การให้ความยินยอม
        - การปฏิเสธการรักษา การยืดชีวิต
        - การสื่อสารไม่ชัดเจน
        - การรักษาทางเลือก
        - เมตตามรณะ ฯลฯ


สาเหตุประเด็นจริยธรรม
        - ความรู้ เทคโนโลยีก้าวหน้า
        - ค่านิยมการบริโภคเปลี่ยนแปลง-การใช้เทคโนโลยีเกินความจำเป็น
        - ทัศนคติ ความคาดหวังของสังคม ผู้ป่วยต่อวิชาชีพ
        - การขาดจริยธรรม ความสามารถ ของผู้ปฏิบัติงาน
        - นโยบายการบริหารงานของหน่วยงานขาดระบบ
        - ทัศนคติของทีมสุขภาพ การยอมรับ ให้เกียรติ
        - การสื่อสารไม่ชัดเจน


การตัดสินใจเชิงจริยธรรม
        - เก็บรวบรวมข้อมูล
        - กำหนดประเด็นขัดแย้งทางจริยธรรม
        - กำหนดและวิเคราะห์ทางเลือก
        - ตัดสินใจเลือกลงมือปฏิบัติ
        - ประเมินผล


ผู้ดูแลผู้ป่วยอย่างมีจริยธรรม ทำอะไร..?...
        1.มีใจให้ - พรหมวิหาร 4, อิทธิบาท 4
        2.วิเคราะห์ตนได้ – เป็นใคร, หน้าที่อะไร
        3. เปิดใจกว้าง - รู้จักผู้ป่วย ครอบครัว สังคม
                        - รับรู้รับฟังปัญหา รับฟังความคิดเห็นและให้โอกาสผู้ป่วยและญาติในการตัดสินใจ
        4. กระจ่างในค่านิยม – เข้าใจ ยอมรับในความแตกต่าง
        5. สะสมทักษะในงานและการสื่อสาร


ฝากไว้.........
        มิใช่.....เพียงทำให้เสร็จ แต่ทำให้สำเร็จอย่างมีคุณค่า (The winner says “let’s me do it for you”)
       
ขอให้ทุกท่านมีความสุขกับการบริการ ด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์